No edit summary |
ئامانج (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
||
| (١٢ دەستکاری لەلایەن ٢ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە: | [[پەڕگە:Nexus 4.png|وێنۆک|چەپ|روومێزی سەرەکی ئاندرۆید لەسەر مۆبایلی Nexus 4 بە وەشانی ٤.٢]] | ||
''' | |||
'''ئاندرۆید''' <br />سیستەمێکی کارگێڕیی مۆبایلە کە لەسەر ناوکی لینوکس Linux Kernel 2.6 بناغەی گرتووە. کۆمپانیای [[ Android|ئاندرۆید]] Android Inc لە ساڵی ٢٠٠٣ لە کالیفۆرنیا لە ناوچەی Palo Alto دامەزرا، کاریان پەرەپێدان و بەرهەمهێنانی نەرمەکاڵا software بوو بۆ ئامێری مۆبایل، نەخشەشیان هەبوو کە سیستەمێکی کارگێڕی برەو پێبدەن، لە ساڵی ٢٠٠٥ گووگڵ ئەم کۆمپانیایەی کڕییەوە، بەو ئامانجەی کە دەسەڵاتی خۆی لە بواری تەکنۆلۆژیای مۆبایلدا فراوان بکات. <br />سیستەمی کارگێڕی ئەندرۆید لە ساڵی ٢٠٠٨ بڵاوکرایەوە، لەو کاتەوە زۆر بەخێرایی گەشەی کردووە و بەرفراوانترین کۆمەڵەی پەرەپێدەری لە پشتەوەیە کە دەروبەری 300000 پڕۆگرامی بۆ دروست کراوە.<br /> | |||
==وەشانەکانی ئاندرۆید== | ==وەشانەکانی ئاندرۆید== | ||
| ھێڵی ٩: | ھێڵی ١٠: | ||
! رێژەی بەکارهێنانی | ! رێژەی بەکارهێنانی | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | 4.0 ''Ice Cream Sandwich'' | |4.2 | ||
| style="text-align:right" | "Jelly Bean" | |||
| 17 | |||
| 0.8% | |||
|- | |||
|4.1.x | |||
| style="text-align:right" | "Jelly Bean" | |||
| 16 | |||
| 5.9% | |||
|- | |||
|4.0 | |||
| style="text-align:right" | ''Ice Cream Sandwich'' | |||
| 14-15 | | 14-15 | ||
| | | 7.1% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | | 3.x.x | ||
| style="text-align:right" | ''Honeycomb'' | |||
| 11-13 | | 11-13 | ||
| 1.8% | | 1.8% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | |2.3.x | ||
| style="text-align:right" | ''Gingerbread'' | |||
| 9-10 | | 9-10 | ||
| 38.7% | | 38.7% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | |2.2 | ||
| style="text-align:right" | ''Froyo'' | |||
| 8 | | 8 | ||
| 45.3% | | 45.3% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | |2.1 | ||
| style="text-align:right" | ''Eclair'' | |||
| 7 | | 7 | ||
| 11.7% | | 11.7% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | |1.6 | ||
| style="text-align:right" | ''Donut'' | |||
| 4 | | 4 | ||
| 1.4% | | 1.4% | ||
|- | |- | ||
| style="text-align:right" | | | 1.5 | ||
| style="text-align:right" | ''Cupcake'' | |||
| 3 | | 3 | ||
| 1.1% | | 1.1% | ||
|} | |} | ||
لەم وێنەیەشدا چۆنیەتی رێژەی بەکارهێنانی هەر وەشانێکیان پیشان دەدات تا 3ی دیسەمبەری 2012 : | |||
لەم وێنەیەشدا چۆنیەتی رێژەی بەکارهێنانی هەر وەشانێکیان پیشان دەدات تا 3ی | |||
[[پەڕگە:Android_chart.png|وێنۆک|ئەمەش رێژەی بەکارهێنانی وەشانەکانی پیسان دەدات|300px|]] | [[پەڕگە:Android_chart.png|وێنۆک|ئەمەش رێژەی بەکارهێنانی وەشانەکانی پیسان دەدات|300px|]] | ||
| ھێڵی ٤٦: | ھێڵی ٦٣: | ||
==سیستمی ئاندرۆید بۆ چی بەکاردێت؟ == | ==سیستمی ئاندرۆید بۆ چی بەکاردێت؟ == | ||
[[android|ئاندرۆید]] لەبەر ئەوەی تایبەتمەندی زۆرە و بەکارهێنانی زۆر ئاسان بە دەست دێت وە ئاسانی بۆیە لە زۆر ئامێردا کاری پێ دەکرێت وەک ( Google TV , Tablets , دەستی زیرەک ، لاپتۆپ ، [http://live.imwatch.it/ سەعات] و Headphone ), یەکەم دەستی بە سیستمی ئاندرۆیدی کاری دەکرد بریتی بوو لە HTC Dream . | [[android|ئاندرۆید]] لەبەر ئەوەی تایبەتمەندی زۆرە و بەکارهێنانی زۆر ئاسان بە دەست دێت وە ئاسانی بۆیە لە زۆر ئامێردا کاری پێ دەکرێت وەک ( Google TV , Tablets , دەستی زیرەک ، لاپتۆپ ، [http://live.imwatch.it/ سەعات] و Headphone ), یەکەم دەستی بە سیستمی ئاندرۆیدی کاری دەکرد بریتی بوو لە HTC Dream . | ||
== | ==Bootloader== | ||
[ | [[Bootloader]] چیە؟ وا بیربکەرەوە کە سیستمی [[ئاندرۆید]] ـەکەت وەک پەپکەیەکی وەگەڕخەر(Hard Drive) وایە و لە چەند دابەشکردنێکی سیستمەکەت پێک هاتووە یەکێ لەوانە پەڕگەی سیستمەکەت لە خۆ دەگرێت و وە بەشێکی تری ئەوەیە کە هەموو داوانامەکانی سیستم بەیەکەوە دەهێڵیتەوە وەک چۆن ئەوە کە دەستیەکەی نوێدەکەیتەوە هیچ داوا نامەیەک لە دەست نادەیت . | ||
بۆیە دەتوانین بڵێین[[Bootloader]] وەک کلیلیکی ئاسایشی هەموو ئەو دابەشکردنانەیە کە پێشو باسمان کرد ، وە زۆر کۆمپانیا پێشوو [[Bootloader]] یان دادەخەن بۆ ئەوەی نەتوارێت دەستکاری هەموو سیستم بکرێت یان ڕومێکی نوێ دابگریت لە جیاتی بنچینەیەکەی خۆی بۆ نموونە هەموو دەستیەکانی جۆری نێکسسی گووگڵ داخراون بەڵام یەکێ وەک Nexus S بە یەک فرمان لە [[ADB]] ـیەوە دەتوانیت بیکەیتەوە بەم فرمانە : | |||
* Fastboot Oem Unlock | |||
بەڵام بە تایبەتی لەم ماوەیە بە دواوە کۆمپانیاکان دەیانەوێ [[Bootloader]] بکەنەوە بە شێوەیەکی لە لایەن خۆیانەوە وەک کۆمپانیای[[HTC]] کە ئێستا ماڵپەڕێکی تایبەتی بە گەشەپێدەران هەیە و رپژ لە دوای رۆژ دەستی زیاد دەکات بۆ لیستەی ئەو دەستیانەی کە خۆیان لە ڕێگای ماڵپەرەکەوە دەیکەنەوە [[Bootloader]] ـەکەی .وە هەروەها چەند کۆمپانیایەکی تر کە چەند ئامرازێکیان بەکارهێناوە بۆ ئەو کارە وەک ASUS, Sony Ericsson و مۆتۆرۆلا بەڵێنی داوە ئەوە بکات . | |||
بەڵام هەنێکی تریان پشتگیری ئەمە ناکەن چونکە نایانەوێ دەستی هاک کراو پشتگیری بکەن لە لایەن خۆیانەوە بۆیە بە داخراوی دەیهێڵنەوە. | |||
==ڕووتکردن== | |||
سەرەتا دەبێت بزانین ڕووت چییە؟ چاوێک لێرە بکە [[Root]] | |||
زۆرجار گوێمان لێدەبێت کە دەڵێن فڵانە مۆبایل ڕووتکراوە، یان چۆن مۆبایلەکەم ڕووتبکەم؟ | |||
لە ئامێرەکانی مۆبایل و تابلێت کە سیستەمی[[ئاندرۆید]]یان لەسەرە ئەم هەژمارە واتە هەژماری ڕووت ناچالاککراوە. ئەمەش بۆ ئەوەیە کە بەکارهێنەر نەتوانێت دەستکاری پەڕگەکانی سیستەم بکات ، دیارە ئەگەر ئەو دەستکاریکردنە ئەگەر بەووریای و دروستی نەکرێت ، ئەوا ڕەنگە مۆبایلەکەت یان تابلێتەکەت تێکبدات. | |||
===چۆن ئامێرەکەم کە ئاندرۆیدی لەسەرە ڕووتبکەم؟=== | |||
پێش ڕووتکردن دەبێت ئەوە بزانین کە لەگەڵ کرداری ڕووتکردن ئەوا گرەنتی مۆبایلەکەمان یان تابلێتەکەمان لە کیس دەچێت. وە دەبێت کردارەکە بە دروستی و بە ووریایی ئەنجامبدەین ئەگەرنا ڕەنگە ئامێرەکەمان جا چ مۆبایل یان تابلێت بێت لەکاربخەین. | |||
کرداری ڕووتکردن لەسەر هەموو ئامێرەکان کە ئاندۆیدیان لەسەرە هەمان دەرەنجام و مەبەستی هەیە بەڵام چۆنیەتی ڕووتکردنەکە لە مۆدێلێکەوە بۆ مۆدێلێکی تر جیاوازە. | |||
===پێویستە مۆبایلەکەم ڕووتبکەم؟=== | |||
ئەگەر بەکارهێنەرێکی ئاسایت و دەتەوێت ئامێرەکەت تەنها ئەم کردارانە بکات کە لە کارخانەوە دانراون. ئەوا تۆ هیچ پێویستت بەوە نییە مۆبایلەکەت ڕووتبکەی. | |||
بەڵام بۆنموونە ئەگەر تۆ خاوەنی ئامێرێکی مۆبایلی سامسۆنگ گالاکسی ئێس بیت و بتەوێت دوایین وەشانی ئاندرۆید کە ئایسکرێمە تاقی بکەیتەوەو بەڵام هێشتا بە فەرمی لەلایەن سامسۆنگەوە نەوەشێنراوە و تەنها گەشەپێدەران ئەو کارەیان کردووە. ئەوا ئەو کاتە پێویستت بەوەیە مۆبایلەکەت ڕووتبکەی. | |||
==بەستەر== | |||
*[http://www.android.com ماڵپەڕی فەرمی ئەندرۆید] | |||
*[http://htcdev.com/ ماڵپەڕی گەشەپێدەرانی HTC] | |||
[[پۆل:Operating System]] | [[پۆل:Operating System]] | ||
[[پۆل:OS]] | [[پۆل:OS]] | ||
دوایین پێداچوونەوەی ١٢:١٣، ١٣ی ئازاری ٢٠١٦
ئاندرۆید
سیستەمێکی کارگێڕیی مۆبایلە کە لەسەر ناوکی لینوکس Linux Kernel 2.6 بناغەی گرتووە. کۆمپانیای ئاندرۆید Android Inc لە ساڵی ٢٠٠٣ لە کالیفۆرنیا لە ناوچەی Palo Alto دامەزرا، کاریان پەرەپێدان و بەرهەمهێنانی نەرمەکاڵا software بوو بۆ ئامێری مۆبایل، نەخشەشیان هەبوو کە سیستەمێکی کارگێڕی برەو پێبدەن، لە ساڵی ٢٠٠٥ گووگڵ ئەم کۆمپانیایەی کڕییەوە، بەو ئامانجەی کە دەسەڵاتی خۆی لە بواری تەکنۆلۆژیای مۆبایلدا فراوان بکات.
سیستەمی کارگێڕی ئەندرۆید لە ساڵی ٢٠٠٨ بڵاوکرایەوە، لەو کاتەوە زۆر بەخێرایی گەشەی کردووە و بەرفراوانترین کۆمەڵەی پەرەپێدەری لە پشتەوەیە کە دەروبەری 300000 پڕۆگرامی بۆ دروست کراوە.
وەشانەکانی ئاندرۆید
- وەشانەکان
| دابەشکردنەکانی | API ژمارەی | رێژەی بەکارهێنانی | |
|---|---|---|---|
| 4.2 | "Jelly Bean" | 17 | 0.8% |
| 4.1.x | "Jelly Bean" | 16 | 5.9% |
| 4.0 | Ice Cream Sandwich | 14-15 | 7.1% |
| 3.x.x | Honeycomb | 11-13 | 1.8% |
| 2.3.x | Gingerbread | 9-10 | 38.7% |
| 2.2 | Froyo | 8 | 45.3% |
| 2.1 | Eclair | 7 | 11.7% |
| 1.6 | Donut | 4 | 1.4% |
| 1.5 | Cupcake | 3 | 1.1% |
لەم وێنەیەشدا چۆنیەتی رێژەی بەکارهێنانی هەر وەشانێکیان پیشان دەدات تا 3ی دیسەمبەری 2012 :
داوانامەکان لە ئاندرۆید
داوانامەکان کە ئەوانەی دەبیرێن لە مارکێتی ئاندرۆید بڵاو دەکرێنەوە ، بە چەند شێوەیەک دروست دەکرێن بەڵام سەرەکی تریان بریتیە لە بەکارهێنانی زمانی پرۆگرامکردنی Java بەکاردێنن بە یارمەتی Android SDK , یان بەهۆی بەکارهێنانی ئامرازی NDK , وە لە کۆتایدا یان بە بەکارهێنانی App Inventor کە ئەمەش لە لایەن گووگڵ ەوە بۆ ئەو کەسانە بۆیە ئاسان کاری کە زمانەکانی پرۆگرام کردن نازانن بەڵکوو بە ئاسانی دەتوانن داوانامە دروست بکەن و پێکی ببستنەوە لەگەڵ هاندیئاندرۆید ەکە.
سیستمی ئاندرۆید بۆ چی بەکاردێت؟
ئاندرۆید لەبەر ئەوەی تایبەتمەندی زۆرە و بەکارهێنانی زۆر ئاسان بە دەست دێت وە ئاسانی بۆیە لە زۆر ئامێردا کاری پێ دەکرێت وەک ( Google TV , Tablets , دەستی زیرەک ، لاپتۆپ ، سەعات و Headphone ), یەکەم دەستی بە سیستمی ئاندرۆیدی کاری دەکرد بریتی بوو لە HTC Dream .
Bootloader
Bootloader چیە؟ وا بیربکەرەوە کە سیستمی ئاندرۆید ـەکەت وەک پەپکەیەکی وەگەڕخەر(Hard Drive) وایە و لە چەند دابەشکردنێکی سیستمەکەت پێک هاتووە یەکێ لەوانە پەڕگەی سیستمەکەت لە خۆ دەگرێت و وە بەشێکی تری ئەوەیە کە هەموو داوانامەکانی سیستم بەیەکەوە دەهێڵیتەوە وەک چۆن ئەوە کە دەستیەکەی نوێدەکەیتەوە هیچ داوا نامەیەک لە دەست نادەیت . بۆیە دەتوانین بڵێینBootloader وەک کلیلیکی ئاسایشی هەموو ئەو دابەشکردنانەیە کە پێشو باسمان کرد ، وە زۆر کۆمپانیا پێشوو Bootloader یان دادەخەن بۆ ئەوەی نەتوارێت دەستکاری هەموو سیستم بکرێت یان ڕومێکی نوێ دابگریت لە جیاتی بنچینەیەکەی خۆی بۆ نموونە هەموو دەستیەکانی جۆری نێکسسی گووگڵ داخراون بەڵام یەکێ وەک Nexus S بە یەک فرمان لە ADB ـیەوە دەتوانیت بیکەیتەوە بەم فرمانە :
- Fastboot Oem Unlock
بەڵام بە تایبەتی لەم ماوەیە بە دواوە کۆمپانیاکان دەیانەوێ Bootloader بکەنەوە بە شێوەیەکی لە لایەن خۆیانەوە وەک کۆمپانیایHTC کە ئێستا ماڵپەڕێکی تایبەتی بە گەشەپێدەران هەیە و رپژ لە دوای رۆژ دەستی زیاد دەکات بۆ لیستەی ئەو دەستیانەی کە خۆیان لە ڕێگای ماڵپەرەکەوە دەیکەنەوە Bootloader ـەکەی .وە هەروەها چەند کۆمپانیایەکی تر کە چەند ئامرازێکیان بەکارهێناوە بۆ ئەو کارە وەک ASUS, Sony Ericsson و مۆتۆرۆلا بەڵێنی داوە ئەوە بکات . بەڵام هەنێکی تریان پشتگیری ئەمە ناکەن چونکە نایانەوێ دەستی هاک کراو پشتگیری بکەن لە لایەن خۆیانەوە بۆیە بە داخراوی دەیهێڵنەوە.
ڕووتکردن
سەرەتا دەبێت بزانین ڕووت چییە؟ چاوێک لێرە بکە Root زۆرجار گوێمان لێدەبێت کە دەڵێن فڵانە مۆبایل ڕووتکراوە، یان چۆن مۆبایلەکەم ڕووتبکەم؟ لە ئامێرەکانی مۆبایل و تابلێت کە سیستەمیئاندرۆیدیان لەسەرە ئەم هەژمارە واتە هەژماری ڕووت ناچالاککراوە. ئەمەش بۆ ئەوەیە کە بەکارهێنەر نەتوانێت دەستکاری پەڕگەکانی سیستەم بکات ، دیارە ئەگەر ئەو دەستکاریکردنە ئەگەر بەووریای و دروستی نەکرێت ، ئەوا ڕەنگە مۆبایلەکەت یان تابلێتەکەت تێکبدات.
چۆن ئامێرەکەم کە ئاندرۆیدی لەسەرە ڕووتبکەم؟
پێش ڕووتکردن دەبێت ئەوە بزانین کە لەگەڵ کرداری ڕووتکردن ئەوا گرەنتی مۆبایلەکەمان یان تابلێتەکەمان لە کیس دەچێت. وە دەبێت کردارەکە بە دروستی و بە ووریایی ئەنجامبدەین ئەگەرنا ڕەنگە ئامێرەکەمان جا چ مۆبایل یان تابلێت بێت لەکاربخەین. کرداری ڕووتکردن لەسەر هەموو ئامێرەکان کە ئاندۆیدیان لەسەرە هەمان دەرەنجام و مەبەستی هەیە بەڵام چۆنیەتی ڕووتکردنەکە لە مۆدێلێکەوە بۆ مۆدێلێکی تر جیاوازە.
پێویستە مۆبایلەکەم ڕووتبکەم؟
ئەگەر بەکارهێنەرێکی ئاسایت و دەتەوێت ئامێرەکەت تەنها ئەم کردارانە بکات کە لە کارخانەوە دانراون. ئەوا تۆ هیچ پێویستت بەوە نییە مۆبایلەکەت ڕووتبکەی. بەڵام بۆنموونە ئەگەر تۆ خاوەنی ئامێرێکی مۆبایلی سامسۆنگ گالاکسی ئێس بیت و بتەوێت دوایین وەشانی ئاندرۆید کە ئایسکرێمە تاقی بکەیتەوەو بەڵام هێشتا بە فەرمی لەلایەن سامسۆنگەوە نەوەشێنراوە و تەنها گەشەپێدەران ئەو کارەیان کردووە. ئەوا ئەو کاتە پێویستت بەوەیە مۆبایلەکەت ڕووتبکەی.