بۆچی لینوکس باشترە ؟

ئازادی

وێنەیەک بۆ دەربڕینی توانای لینوکس

لینوکس و نەرماکاڵا سەرچاوە کراوەکان " ئازادن " . ئەمەش واتە مۆڵەتیان پێدراوە ، دیارترینیان بریتیە لە GPL . ئەم ڕێپێدراوە ڕێگە دەدات کە نەرمەکاڵاکان رۆنووس بکەیتەوە ، کۆدی سەرچاوە ببینی ، دەستکاری بکەی ، وە هەروەها دووبارە دابەش کردنەوەی تا ئەو کاتەی لە ژێر GPL ـدا ڕێگە پێدراوە .

ئێستا تۆ چؤن گرنگی بە و ئازادییە دەدەی ؟ وا دابنێ مایکرۆسۆفت بەیانی کاراسەتێکی بەسەر دێت ( هەر چەندە ئەمە بە دڵمان نیە ڕووبدات ، بەڵام دووای ۵ ،۱۰ چی ڕوودەدات؟) . یان وادابنێ ڕۆژێ لە ڕۆژان نرخی ویندۆز و ئۆفیسە ڕێپێدراوەکانی زۆر گران بن !. ئەگەر زۆر پەیوەست بیت بە ویندۆزەوە ، ئەوا ئەو کاتە ناتوانی هیچ شتێک بکەیت یان (ئیشەکەت) کار بەو سیستەمە دەکەن ئەوا ئەو کاتە تۆ ناتوانی هیچ شتێک بکەیت بێ سیستەمی کارگێڕی ، ئایە ئەوە کێشەیەکی سەرەکی نیە تووشی بیت؟ تۆ بە تەنها پشت بەو کۆمپانیایە دەبەستی ، ئەی ئەگەر هاتوو مایکرۆسۆفت ۱۰۰۰ دۆلاری زیاد کرد بۆ وەشانی داهاتووی ویندۆز ؟ ، لە کاتەدا تۆ هیچ چارەسەرێکت بە دەستەوە نیە بیکەی (جگە لەوەی بچیتە سەر لینوکس ، بە دڵنیاییەوە) . ئەگەر ویندۆز کێشەیەکی تووش بێت بەتوانی چارەسەری بکات بۆت ، ئەو کات ناتوانی هیچ بکەیت ( هەر چەندە ناردنی بوگ هەیە کە ئەمەش ئاسان نیە ، ئەتوانی سێری ڕاپۆرتی بوگ بکەیت ).

ئایە سیستمەکەت ناجێگیرە؟

ئایە هیچ کاتێک هەبووە کۆمەڵێ پەڕگە و بابەتی گرنگ لە دەست بدەیت بە هۆی تێکچوونی ویندۆزەکەتەوە؟ ئایە تۆ یەکسەر کۆمپیوتەرەکەت دەکوژێنیتەوە لەو کاتەندا کە تێک دەچێت ویندۆزەکەت؟ ،یان هەنێ کات بووە تۆ کوژانوتەوە لەبەر ئەوەی ویندۆزکەت بەرەو شێت بوون چووە و نەتتوانیووە هیچ کارێک بکەی ؟ ، ئایە تۆ تووشی ئەوە نەبویتە کە کاتێ ویندۆزەکەت پەیامێکی هەڵەت نیشان دەدات کە دەڵێت دەبێت کۆمپیوتەرەکەت بکوژێنیتەوە لەبەر هەر هۆیەک بێت ؟ لە دووا وەشانە نوێیەکانی ویندۆزدا هەندێ لەو کێشە هونەرییانە چارەسەر کراوە واتە جێگیر تر کراوە لە پێشتر ، بەڵام هێشتا هەر هەندێ لەو کێشانە دێنەوە ڕێت .

بە دڵنیایەوە هیچ سیستەمێکی کارگێڕی تۆکمە نیە بێ بوونی هیچ کێشەیەک ، هەر کاتێک کەسێکت بینی ووتی فڵان سیستەمی من هیچ کاتێک تووشی کێشە نابێت ؟ لەوە دڵ نیابە کە درۆ دەکاتن . لەگەڵ ئەمەش ، هەندێک سیستەمی کارگێڕی هەن کە جێگیرن واتە کێشەیان زۆر کەمترە لەوانی تر ، وە دووای چەند ساڵیش وەک خۆی دەمێنێتەوە . ئەم قسەیە بۆ لینوکس ڕاستە . وە ڕێگەیەکی باش هەیە بۆ بینی ئەوەی کە کاتێ سیستەمێک تووشێ کێشەیەک دەبێت ، ئەوە پێویستی بەوەیە دووبارە پێبکرێتەوە . لەبەر ئەمە ، ئەگەر هاتوو کۆمپیوتەرەکەت بۆ ماوەیەکی زۆر درێژ کارت پێکرد و مایەوە ئیتر گرنگ نیە کاری لەسەر ئەکەیت یان نا ئەوا بەم سیستەمە دەتوانی بڵێی جێگیر . لینوکس دەتوانێ بۆ چەند ساڵێک کار بکات بێ دووبارە پێکردنەوە (زۆر لە سێرڤەرەکانی ئینتەرنێت بەکاری دێنن کە ئەم سێرڤەرانە ڕێستارت نەکرێنەوە ) . ئەمەش بۆ یستەمەکانی تر قورسە کە هەر دەبێت کۆمپیوتەرەکەت پێ بکەیتەوە ، بەڵآم ئەگەر لینوکست دامەزراند و تایبەتمەندی بە دڵ خۆتت بەکار برد ، وە ئەتوانی کۆمپیوتەرەکت بۆ چەند ساڵێک بەکار بەری بێ ئەوەی تووشی هیچ کێشەیەک بێت .

رێگە بدە کۆمپیوتەرە کۆنەکەت دووبارە بژێتەوە

ویندۆز داواکاری رەقەکاڵای بەهێز دەکات بۆ کارپێکردنی سیستەمەکە کە ئەمەش لە دووا وەشانەکانیدا زیادی کردووە داواکاریەکان وەک وەشانەکانی (۹٥ ، ۹۸ ، ۲۰۰۰ ، ME , XP , ...هتد ) . وە ئەگەر ئەتەوێ هەر بەردەوام بیت لەسەر ویندۆز ، ئەوا پێویستە رەقەکاڵای نوێ بکڕیت . بەڵام من هیچ هۆیەک نابینم بۆ ئەم گەشە سەندنە خێرایە . بە دڵنیاییەوە ، بەڵآم هەنێ خەڵک پێویستیان بە رەقەکاڵآی نوێ و تەکنۆلۆجی نوێ کە ئەمانە یارمەتی دەدەن . بەڵام بۆ زۆربەی بەکارهێنەرەکان ئەوانەی کە سەردانی وێب ، خوێندنەوە و نووسینی پۆست ، نووسینی ووتار و دانانی سلاید دەکەن . گرنگی چیە لەوەی کە ۲,۳,یان ٤ ساڵ جارێک کۆمپیوتەرێکی نوێ بکڕن ؟ لەسەر ئەوەی کە ئەمە سوودی دەبێت بۆ فرۆشیارانی کۆمپیوتەر ، ئایە کۆمپیوتەرەک ئیشی زیاتر دەکات لەوەی کە پێش ٥ ساڵ دەیکرد؟. لینوکس زۆر بە باشی کار دەکات لەسەر رەقەکاڵآی کۆن ، لەوانەی ویندۆزی XP رەتی دەکەنەوە دابمەزرێن ، یان دووای ۲۰ چرکە وەڵامی کرتەکانت بداتەوە . بە دڵنیایەوە لینوکس لەو کۆمپیوتەرانەی کە تەمەنیان ۱۲ سال دەبێت بە هەمان خێرای کار بکات بەڵکوو دەتوانێت بەشێوەیەکی باش کار بکات ، واتە دەتوانی پۆستی ئەلکترۆنی بنووسی یان بیخوێنیتەوە و بە ماڵپەڕوکاندا بگەڕێی ، جگە لەوەی ئەگەر هێڵێ ئەنتەرنێتەکەت خێرا نەبێتن.

سیستەمەکەت نوێ بکەرەوە بە یەک کرتە

Update Manager

ویندۆز ئامێرێکی گرنگ و سەرکەوتووی هەیە کە پێی دەوترێت " Windows update " کە ئەمەش ڕێگەت دەدات سیستەمەکەت نوێ دەکەیتەوە لەگەڵ بوونی هەر گورزەیەکی نوێدا . بەڵام چی دەکەی ئەگەر ئەو نەرمەکاڵانەیە بەرهەمی مایکرۆسۆفت نەبوون؟ داوانامەکانی Adobe ؟ پەستێنەری ZIP ؟ داوانامەی سوتاندن ؟ یان وێبگەڕەکان ، چەندێکی تریش ؟دەبێت هەموویان دانە بە دانە نوێ بکەیتەوە . ئەمەش کاتێکی زۆر دەبات ، لەو کاتەی کە هەموو داوانامەکان گورزەی خۆکاری نوێکردنەوەیان تێدا بێت .

لینوکس شوێنێکی تێدایە پێی دەڵێن "Package manager" وە هەندێکی تریش ناوی "Update manager" ، کە ئاگاداری هەموو ئەو داوانامانە دەکات کە لە سیستەمەکەت دابەزیووە ، بۆیە ئەگەر بتەوی هەموو شتێک بەردەوامم نوێ بێت ، ئەوا کرتە لەسەر دوگمەی "Install Updates" بکە بۆ دابەزاندنیان .